Praktijkonderzoek naar Sociaal veilige sport

Opleiders denken mee met mondiaal vraagstuk

Binnen de sport is het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag de laatste jaren flink gestegen. Schandalen in onder meer turnen, atletiek, triatlon en het voetbal laten diepe sporen na. Welke bijdrage kan het mbo leveren aan het realiseren van een sociaal veilig sportklimaat?

Samen met achttien mbo-instellingen pakt Nova College deze handschoen op via het practoraat Sociaal veilige sport. Een practoraat is een expertisecentrum voor het mbo waar theorie en praktijk samen komen. Onderzoek is een belangrijk onderdeel daarvan. ‘Integriteit in de sport is een mondiaal vraagstuk’, zegt Gonny Farley, docent bij Nova College CIOS Haarlem Hoofddorp. ‘Omdat we niet de hele wereld op onze schouders kunnen nemen, kijken wij als opleiders waar we wél onze verantwoordelijkheid kunnen pakken. Aan de ene kant is dit via het opleidingsprogramma waarmee we de volgende generatie coaches en trainers opleiden. Aan de andere kant is dit via onze studenten die ook sporters zijn. Als zij tijdens de opleiding ervaren wat een sociaal veilige sportomgeving is, dan nemen ze dit goede voorbeeld mee in hun carrière.’

Oude culturen

Gonny doceert omgangskunde en coaching, daarnaast houdt ze zich als docent-onderzoeker bezig met onderwijsinnovatie. Vanuit deze rol neemt ze deel aan het practoraat Sociaal veilige sport dat in 2023 officieel van start ging. Discriminatie, intimidatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag, matchfixing en mensenrechtenschendingen. Het zijn voorbeelden van ongewenst gedrag die vaak ontstaan omdat er een cultuur voor is. ‘Binnen veel clubs heersen ‘oude culturen’, gedrag dat de norm wordt. Gelukkig accepteert onze samenleving dit niet meer en zoeken we met z’n allen naar een nieuwe moraal. Gedragsverandering is buitengewoon complex, lastig te veranderen ook, het gaat om ingesleten gedrag.’

Onze focus

‘Wat veiligheid betekent, verschilt van mens tot mens. Daar is niet één antwoord op te geven. Het practoraat heeft een visuele weergave ontwikkeld van het werkend mechanisme dat onderliggend is aan sociaal veilige sport. Met andere woorden: welke factoren kunnen we beïnvloeden om te komen tot een sociaal veilige(re) sport? Vervolgens zijn duidelijke onderzoekslijnen geformuleerd en uitgestippeld om het onderzoek richting te geven en gefocust te werken naar ons doel: vanuit het mbo bijdragen aan de versnelling van de transitie naar sociaal veiligere sport- en beweegomgevingen.’

Vragen

‘Aansluitend hebben we drie onderzoeksvragen geformuleerd: Hoe is het met ons eigen sociaal veilige sportklimaat en hoe kunnen we daarvoor zorgen? Hoe kunnen we de systemen en culturen van binnenuit in de organisaties en clubs veranderen? En hoe veranderen we het opleidingsprogramma zodat onze studenten zijn voorbereid op een sociaal veilig sportklimaat.’ ‘Ik ben blij met de kans om onze verantwoordelijkheid te nemen’ ‘Met onderzoeken, experimenteren en kennisdelen zoeken we antwoorden op deze vragen. Een practoraat op deze schaal, met achttien mbo-instellingen, is nieuw voor ons, dus dit is interessant om mee te maken. Maar ik ben vooral blij met de aandacht voor dit vraagstuk en met de kans om onze verantwoordelijkheid te nemen.’

Deelnemers practoraat Sociaal veilige sport

Naast CIOS Haarlem Hoofddorp doen de volgende opleidingen mee: MBO Utrecht, Firda CIOS Heerenveen Leeuwarden, Summa College Eindhoven, ROC Tilburg, Graafschap College, CIOS Zuidwest-NL, ROC Nijmegen, Horizon College/Regio College, CIOS Arnhem, Zadkine, CIOS Sittard Venlo, ROC van Amsterdam, Alfa College Groningen, ROC Mondriaan, ROC Aventus, MBO Amersfoort, ROC van Twente.